co-to-jest-witamina-a

Co to jest witamina A?

O zdrowie bezapelacyjnie warto dbać. Istnieje wiele metod działań, które nam w tym pomagają. Najważniejszymi z nich są aktywność fizyczna oraz zdrowa dieta. W zdrowej diecie należy szukać witamin, w tym witaminy A.
Witaminy to zbiór związków organicznych, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Niektóre witaminy mogą być wytwarzane przez nasz organizm. Przykładem jest witamina D3, której jednak nie wytwarzamy w dostatecznej ilości. Inne witaminy są wytwarzane przez bakterie flory jelitowej jelita grubego. Tak syntetyzowana jest witamina K. Jednak większość witamin musi być w całości pobierana z pokarmu. Właśnie taką witaminą jest witamina A.

Czym jest witamina A?

Witamina A to zbiór związków, spośród których najważniejszy jest retinol. źródeł witaminy A w pierwszej kolejności należy szukać w produktach pochodzenia zwierzęcego. Doskonałym przykładem jest tran, ale również wątroba i inne podroby. Wśród produktów roślinnych możemy tu wyróżnić marchew, szpinak, pomidory, papryka czy jarmuż. W witaminę A bogate jest także mleko, sery i jaja.

Organizm przyjmuje witaminy zazwyczaj w formie tzw. prowitaminy. Są to związki chemiczne, które w naszym organizmie ulegają drobnym przemianom biochemicznym i stają się formą czynną. Prowitaminą witaminy A jest beta karoten. To właśni ta cząsteczka ulega przekształceniu przez enzym z grupy oksygenaz. Karoteny to pomarańczowo-żółte barwniki roślinne. To właśnie dlatego warzywa i rośliny o barwie czerwonej, pomarańczowej lub żółtej często są bogate w witaminę A (marchew, papryka, pomidory, dynia itp). Beta karoteny są często wykorzystywane do ochrony narządu wzroku oraz układu odpornościowego.

Rola witaminy A w organizmie

Witamina A (retinol) odgrywa kluczową rolę w procesie widzenia. Znajduje się ona w receptorach siatkówki oka nazywanych pręcikami. Tam pod wpływem światła retinol przekształca się w cis-retnal, które z kolei łączy się z opsyną dając rodopsynę. Taką właśnie drogą powstaje impuls nerwowy, który droga nerwu wzrokowego wędruje do mózgu. Witamina A wraz z witaminami D i K bierze także udział w prawidłowym rozwoju układu szkieletowego. Regulują one funkcjonowanie komórek tkanki kostnej. Naturalna witamina A warunkuje także prawidłowe funkcjonowanie nabłonków i skóry, wliczając w to skórę i paznokcie.

Hipowitaminoza – objawy

Niedobór witaminy A zbiera potężne żniwa w krajach ubogich np. w Indiach. Często są to kraje, gdzie głównym pożywieniem jest ryż, który beta karotenu nie posiada.Niedobór witaminy A może prowadzić ślepotę zmierzchową zwaną także kurzą ślepotą. Wynika ona z utrudnionej regeneracji rodopsyny. Innymi objawami niedoboru jest nadmierna suchość rogówek oka (najbardziej zewnętrzna powierzchnia oka) oraz spojówek. Zaburzony jest także wzrost i rozwój. Dodatkowo nabłonek skóry nadmiernie się łuszczy, a organizm narażony jest na nadmiernie częste infekcje bakteryjne i wirusowe.

Wiele substancji, które są pochodnymi retinolu, ma duże znaczenie w dziedzinie medycyny jaką jest dermatologia. Mogą to być takie związki jak tretynoina, adapalen czy tezaroten. Są to związki wykorzystywane w leczeniu trądziku. Ich działanie opiera się na hamowaniu aktywności gruczołów łojowych. Dodatkowo regulują prawidłowe złuszczanie się nabłonków i wspomagają regenerację tej tkanki. Takie związki mogą być podawane doustnie w postaci tabletek lub w postaci maści do stosowania zewnętrznego.
W celu ochrony dzieci i kobiet w ciąży przed skutkami niedoboru witaminy A w krajach ubogich, gdzie głównym pokarmem jest ryż, podjęto niezwykłe działania. Naukowcy przy pomocy narzędzi inżynierii genetycznej stworzyli tzw. złoty ryż. Jest to roślina, która wytwarzała w dużych ilościach beta karoteny. Tym samym spożywanie złotego ryżu może być zbawienne dla wielu dzieci. Niemniej jednak grupa przeciwników GMO, kilkanaście lat temu żywiołowo sprzeciwiało się uprawie złotego ryżu. Duży udział w niszczeniu plantacji badawczych miała prawdopodobnie organizacja Greenpeace.

Witamina A jest przeciwutleniaczem. Co to oznacza? Beta karoten ulega przemianie do retinolu w komórkach wątroby (hepatocytach). Witamina A hamuje utlenianie, czyli oddawanie elektronów przez atomy danego związku. W ten sposób przyjmowanie tej witaminy w odpowiednich ilościach z pokarmem stanowi profilaktykę skierowaną przeciwko rozwojowi miażdżycy. Miażdżyca to poważna choroba układu krwionośnego mogąca prowadzić do zawału serca lub mózgu (udaru). Dodatkowo retinol chroni grasicę przed działaniem tzw. wolnych rodników, czyli bardzo reaktywnych form tlenu. Dzięki temu w grasicy może swobodnie zachodzić proces dojrzewania komórek układu odpornościowego, którymi są limfocyty T.
Ciekawe jest również to, ze przekształcone karoteny chronią nasz organizm przed nadmiernym działaniem promieniowania UV, które jest częścią światła słonecznego. Na słońcu warto przebywać, gdyż właśnie wtedy w naszej skórze syntetyzowana jest witamina D, jednak bezwzględnie należy stosować odpowiednie filtry UV. Swojemu działaniu przeciwutleniającemu naturalna witamina A zmniejsza ryzyko wystąpienia i rozwoju niektórych nowotworów.
Utrzymanie odpowiedniej kondycji zdrowotnej jest niezwykle ważne. Można ją osiągnąć w sposób stosunkowo prosty i przyjemny. Aktywność fizyczna na świeżym powietrzu może nam dawać wiele radości. Zdrowa dieta bogata w witaminy może być natomiast bardzo smaczna.