Typowe zachowania alkoholika zazwyczaj obserwujemy u osób, których uzależnienie jest już dosyć zaawansowane. Warto jednak pamiętać, że alkoholizm najczęściej jest chorobą rozwijającą się stopniowo, mającą różne fazy. W każdej z nich da się zaobserwować nieco inne symptomy. Ich występowanie powinno zaniepokoić osobę pijącą oraz jej bliskich.

Czy coś takiego jak „typowe zachowania alkoholika” istnieje?

Uzależnienie od alkoholu to problem złożony i wieloczynnikowy. Proces wchodzenia w nałóg może mieć zróżnicowany przebieg. Wpływ na to mają takie czynniki jak płeć czy wiek. Również granice między poszczególnymi etapami uzależnienia są płynne. Podobnie rzecz ma się z tempem popadania w nałóg. Jedni przysłowiowe dno osiągają po kilkunastu, czasem nawet kilkudziesięciu latach spożywania alkoholu. U innych wystarczą dosłownie 3-4 lata picia. Również zewnętrzne oznaki alkoholizmu mogą być bardzo zróżnicowane. Specjaliści od dawna podkreślają, że powinniśmy zapomnieć o stereotypowym obrazie alkoholika, który jest osobą zaniedbaną, wyniszczoną nałogiem, często bezdomną, wystającą pod przysłowiową budką z piwem. Owszem, nałóg ten może każdego doprowadzić do takiego stanu. Jednak po pierwsze, alkoholizm zaczyna się o wiele wcześniej, a po drugie – typowym zachowaniem alkoholika może być również popijanie co wieczór drogiego wina z eleganckich kieliszków, weekendowe korpo-melanże czy whisky z colą przed zaśnięciem.

Dlaczego alkoholizm może mieć wiele twarzy?

Alkohol należy do najsilniej uzależniających substancji na świecie. Jest też łatwo dostępny. Dodatkowo na wysoki poziom konsumpcji wpływ mają uwarunkowania społeczne i kulturowe. Wielu krajach (w tym również w Polsce) okazje takie jak spotkania rodzinne i towarzyskie, święta, imprezy okolicznościowe itp. nieodłącznie związane są z piciem alkoholu. Warto też dodać, że w naszym kraju od kilku lat obserwujemy wzrost ilości wypitego alkoholu w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Te czynniki sprawiają, że ryzyko wystąpienia alkoholizmu jest stosunkowo wysokie. Alkoholizm jest też chorobą wyjątkowo demokratyczną, dotykającą różne osoby, niezależnie od ich statusu materialnego, wykształcenia, zawodu czy płci. To między innymi sprawia, że może on mieć wiele twarzy. Z drugiej strony da się jednak nazwać i sklasyfikować objawy świadczące o uzależnieniu. Na ich podstawie stawia się diagnozy i podejmuje leczenie alkoholizmu. Służą one również osobom szukającym odpowiedzi na pytanie, czy one same lub ktoś z ich bliskich ma problem z piciem. Niezależnie jednak od tego, na jaką listę typowych zachowań alkoholika trafimy, warto pamiętać, że popadanie w nałóg to proces, który ma różne fazy. Warto, by czerwona lampka zapaliła się nam jak najwcześniej.

Typowe zachowania alkoholika

Zastanawiasz się, czy Ty lub ktoś w swoich bliskich jest na prostej drodze do popadnięcia w nałóg? A może boisz się, że jesteś już nałogowcem? Jeżeli zaobserwujesz u siebie lub innych którekolwiek z działań uznawanych za typowe zachowania alkoholika, powinieneś/powinnaś jak najszybciej poszukać pomocy.

Do zachowań charakterystycznych dla osoby uzależnionej od alkoholu zalicza się:

• zaniedbywanie obowiązków rodzinnych, zawodowych;
• rezygnacja z różnych zainteresowań na rzecz pici; poszukiwanie towarzystwa osób pijących;
• kłamstwa związane z alkoholem (ilością wypitego alkoholu, ilością pieniędzy wydanych na jego zakup, okolicznościami, w których doszło do picia);
• wmawianie sobie i innym, że alkohol nie jest źródłem problemów;
• rozdrażnienie, poirytowanie, niepokój, wahania nastroju i kłopoty z koncentracją występujące po odstawieniu alkoholu;
• prowokowanie kłótni i awantur pod wpływem alkoholu, agresywne zachowania;
• skłonność do niebezpiecznych zachowań pod wpływem alkoholu (np. prowadzenie samochodu);
• wyzbycie się wszelkich zahamowań i wyrzutów sumienia związanych np. z wpływem alkoholu na życie całej rodziny;
• skłonność do użalania się nad sobą, chwile apatii i skłonności do izolacji.

Fazy alkoholizmu i związane z nimi typowe objawy i zachowania

Jak już wspomnieliśmy, alkoholizm to choroba, która przez długi czas może rozwijać się w ukryciu. Specjaliści wyróżniają również kilka faz jej rozwoju: fazę prealkoholową, fazę ostrzegawczą, fazę krytyczną oraz fazę przewlekłą. W przypadku fazy prealkoholowej zachowanie osób zagrożonych nałogiem nie odbiega zasadniczo od osób zdrowych. Decydujące znaczenie ma tu bowiem nie to, co robimy z związku z alkoholem, ani nawet to, ile i jak często pijemy. Zdecydowanie ważniejsze jest nastawienie, z jakich podchodzimy do trunków. Dla potencjalnego alkoholika picie jest wyjątkowo przyjemne i odprężające. Zaczyna traktować alkohol jako sposób na poprawę nastroju i rozładowanie napięcia. Niestety, z czasem nawyk sięgania po alkohol w trudnych momentach staje się coraz silniejszy i powoli zaczyna przeradzać się w przymus. U osoby zagrożonej nałogiem wzrasta też tolerancja na alkohol, więc zaczyna ona pić coraz więcej. Charakterystycznym objawem ostrzegawczej fazy choroby nałogowej są tzw. palimpsesty, czyli momenty „urwania filmu”. W tej fazie zachowania związane z początkami alkoholizmu zaczynają też być widoczne dla otoczenia. Chodzi m.in. o:

• przyspieszanie tempa picia i inicjowanie „kolejek”;
• duże zmiany w zachowaniu pod wpływem alkoholu;
• picie potajemne oraz picie w samotności (bliscy zaczną natrafiać na poukrywane puste butelki lub np. ubytki alkoholu w domowym barku).

Faza krytyczna nałogu to moment, w którym osoba uzależniona zaczyna wykazywać opisywane wcześniej typowe zachowania alkoholika. Następuje utrata kontroli nad piciem, alkohol zaczyna odgrywać najważniejszą rolę w życiu. Ta faza może przejść w picie chroniczne, w którym alkoholik tracie wszelkie hamulce moralne, następuje znacznie obniżenie funkcji intelektualnych, może pojawić się psychoza alkoholowa. Stała obecność alkoholu we krwi powoduje też choroby układu trawienia. Chroniczny alkoholizm może doprowadzić do śmierci.